Is Zweden duur?
Een vraag die we best vaak horen. Het algemene beeld is dat Zweden duur is.
Dat klopt in grote lijnen, bijvoorbeeld voor alcohol.
Op een terrasje betaal je al snel €7 voor een biertje en voor een glas wijn soms wel €10, maar in de supermarkt kun je licht bier (tot 3,5%) (lätt öl) kopen voor een redelijke prijs. Wil je echter drank boven de 3,5%? Dan ga je naar de systembolaget, de staats-slijter. Zij mogen je alleen drank verkopen als je je kunt legitimeren. Overigens is ons nog nooit om onze legitimatie gevraagd, maar mochten ze het vragen en je hebt geen pasje bij je, krijg je je drank niet mee.


In de systembolaget betaal je voor een goedkopere fles wijn ca €8 tot hoe duur je maar wilt. Dat is ongeveer het dubbele in vergelijking tot een goede wijn in Nederland.


Je hoeft niet te wachten op aanbiedingen, want het systeem is ingericht zonder winstoogmerk. De prijzen zijn vast, de rest is belasting (ontmoediging).
Als reactie zie je ook wel reisjes naar Duitsland aangeboden worden. Niet zelden zit dan de boot van Zweden naar Duitsland deels gevuld met alcohol-toeristen. Goedkoop in Duitsland inslaan en met de eerstvolgende boot weer terug.
Is Zweden in meerdere dingen duur? Wij vinden van niet. Je moet natuurlijk wel op de prijs letten, dat is in Nederland niet anders. De brandstof is goedkoper, verder betaal je hier veel minder aan wegenbelasting. Voor de Zweed is de gezondheidszorg nagenoeg gratis (wordt wellicht betaald door de belasting op oa. die alcohol). Verder zijn de stookkosten wel wat hoger, maar de aanschaf van een woning weer veel lager.

In ons geval betalen we niets voor kraanwater, want we hebben een eigen bron. De aanleg van zo’n bron kost natuurlijk wel aardig wat, bovendien heb je in veel gevallen een filter nodig. Deze heeft onderhoud of bijvoorbeeld zouttabletten nodig.
Ook hebben we geen vaste kosten voor riolering met onze septiktank, maar daarentegen heeft de Zweedse regering de regel dat deze tanks regelmatig moeten worden geleegd. En daar krijg je natuurlijk wel de rekening voor. Bovendien is een tank niet eeuwig onderhoudsvrij.

Met andere woorden: Je kunt appels niet met peren vergelijken. Het blijft prijzen vergelijken en goed opletten, maar al met al houden wij (vooral door de lagere vervoers-/ en woonkosten) meer over per maand dan in Nederland, dat is een ander verhaal als je 5x per week naar je werk moet dat 2 uur rijden is.

BankID, Zweedse ID kaart en Swish

Bij de bank hebben we een bankID aangevraagd. Hiermee kun je je online legitimeren. Bovendien wordt het vrijwel overal als inlogmogelijkheid gebruikt en als veiligheidsstap tussen internet en een online betaling.
Je kunt het vergelijken met een soort DigiD, maar dan veel uitgebreider en veiliger.

Dit konden we pas regelen als we ook een zweedse IDkort hebben, die kun je aanvragen als je je personnummer toegewezen hebt gekregen.

Om een IDkort (identiteitskaart) te krijgen, moet je naar een groter kantoor van de belastingdienst (Skatteverket). Anderhalve week na de aanvraag kregen we bericht dat ze klaarliggen en zijn we ze gaan ophalen. In totaal moet je daar twee keer naar toe.
De bankID wordt vervolgens bij onze bankvestiging geactiveerd en ook de betaalapp Swish (soort Tikkie) wordt ter plekke geactiveerd, superservice!
Wel even een afspraak maken bij de bank, ze zijn vaak alleen open op afspraak. Swish is trouwens ook echt een must. Op veel plekken kun je niet pinnen, maar wel swishen. Swish kun je alleen aanvragen als je een Zweeds mobiel telefoonnummer hebt.

Regio en afstanden
De provincie waar we wonen, Västra Götaland, is enorm groot. Zo groot dat zelfs Göteborg nog in deze provincie valt. Dat is 190km van ons huis af en ongeveer 2,5 uur rijden.
De oppervlakte van de provincie is 25.000km2. Ter vergelijking: Nederland is 41.000km2 groot.

In de meeste regio’s in Zweden zul je rekening moeten houden met deze afstanden en dus reistijden. Afstanden zeggen niet alles, wij rekenen ‘in uren’ in plaats van ‘in kilometers’.
Zo is de dichtsbijzijnde Ikea, net als de Biltema, 2 uur rijden.
Het ziekenhuis ligt ook op 2 uur rijden afstand, althans de eerstehulp. Daarentegen zijn er voor dagopname ook ‘jourcentraler’. Die gaan open als de huisarts sluit. Wat je daar aan hebt, is ons niet zo duidelijk, want ‘s nachts is dat bijvoorbeeld dicht en daarom zul je vrijwel altijd direct naar een groot ziekenhuis gestuurd worden. Dus de 2 uur reistijd aanhouden naar de eerste hulp! Bij echte spoed natuurlijk 112. De ambulance (of helikopter) zal er ook een poos over doen. Gelukkig zijn die voertuigen uitgerust met veel apparatuur en kunnen ze ter plekke en onderweg ook veel doen.

Afvalsystemen
De zweden zijn er dol op, afval sorteren.
Papier hier, tijdschriften daar, papieren verpakkingen daarnaast en karton verderop. (HUH?? het is toch allemaal papier? Nej!)

Statiegeld op blikjes en plastic flessen, maar bierflesjes gaan gewoon in de glasbak voor twee verschillende kleuren. Overige blikken verpakkingen in de volgende bak en batterijen in de opgehangen brievenbus. Elektra bij het miljödepot, evenals chemicaliën, maar in ons geval ook gewoon bij het benzinestation.

Tuinafval mik je aan de rand van je perceel of in het bos (mits dat daar is toegestaan), maar je compostberg met keukenafval moet hoe dan ook afgesloten zijn vanwege ongedierte en wild zoals zwijnen. Plastic zamel je ook apart in, maar ook dat moet je zelf wegbrengen. Pfffff!

Dan houd je nog maar heel weinig afval over om aan de straat te zetten. De GFT bak zetten we helemaal niet aan de straat en de grijze bak is hier groen…. Snap jij het nog?

Inmiddels snappen wij het een beetje, maar het is wel een hoop gedoe. Waarom zijn de Zweden hier dan toch zo braaf met het sorteren?
Nou het kost geld per leging van die restafvalbak. Die zet je dan ook liever niet te vaak aan de straat en dan is de enige oplossing: Meedoen met het sorteersysteem, want afval dumpen gebeurt hier gelukkig zelden!
Je kunt overigens zelfs een extra factuur in de bus verwachten als blijkt dat je van alles in die bak hebt gegooid wat gescheiden had kunnen worden.
Dus rijden we tweewekelijks naar de supermarkt met een auto vol met gescheiden vuilnis op de heenweg en een auto vol met boodschappen op de terugweg.

Onderhoud van de weg
Prive wegen lijken vaak openbaar, omdat het allemansrecht bepaalt dat iedereen overal mag komen tenzij anders is weergegeven. Maar deze wegen worden wel onderhouden door de mensen die eraan wonen of een perceel hebben langs die weg. De gebruikers dus. Soms wordt daarom ook een slagboom geplaatst, zodat anderen deze weg niet gebruiken, zonder mee te betalen aan de aanleg en onderhoud.

Wij wonen aan een privéweg zonder slagboom, wat inhoudt dat er ook wel ongenodigde gasten in-/ en uitrijden, bijvoorbeeld jagers en toeristen. Het onderhoud wordt geregeld in vereningsverband. Iedereen met grond aan de weg is automatisch lid van deze vereniging. Via een verdeelsleutel betaalt iedereen mee aan het onderhoud vanuit de gezamelijke pot. Uit deze pot wordt dan bijvoorbeeld de weg gerenoveerd (nieuw grind, oftewel grus), sneeuw geschoven en gras gemaaid.
De weg voor de deur behoeft momenteel wat onderhoud en samen met de buurman en zijn trekker gaan we de gaten opvullen met grus. Heel fijn grus, bijna asfalt. Eenmaal goed ingereden zie je er niets meer van. Eindelijk geen kuilen met plassen meer in de weg.

Invoeren huisdieren
Bij het Jordbruksverket zul je bij binnenkomst van Zweden, je huisdieren moeten registreren. Dit kan in principe ook online, maar ook bij een douanekantoor in bijvoorbeeld Malmö. Wij hebben online de formulieren ingevuld.
Denk er wel om dat je huisdieren moeten voldoen aan de eisen om binnen te mogen komen. Dat kan ook betekenen dat je je jonge puppie nog niet mag invoeren, maar een minimale leeftijd moet hebben. Ook worden niet alle hondenrassen in de scandinavische landen geaccepteerd. Tot nu toe is in Zweden nog geen enkel hondenras verboden, maar daar zijn ze wel mee bezig. In Denemarken en Noorwegen zijn diverse hondenrassen niet meer welkom.
In ons geval ging het om 2 katten in 2021. Toendertijd moesten zij een geldige rabies vaccinatie hebben, een Europees paspoort en een geregistreerde chip. Eenmaal thuis hebben we het adres voor de chips wel verandert naar ons zweedse adres.

Witgoed en andere investeringen in je huis
In ons huis besluiten we de koelkast, vriezer en het fornuis te vervangen. Ze zijn oud. sluiten slecht en slurpen energie.
De monteur bezorgt het en installeert ook de hele handel. Er komen lekbakken onder de koelkast en de vriezer, wat hier voor de verzekering eigenlijk ook een must is. Bonnetjes goed bewaren voor de belasting. Mocht je je huis verkopen, dan kun je alle upgrades aan je woning (mits je bonnetjes hebt) aftrekken bij de belasting. Dit wordt afgetrokken van de eventuele winst die je bij de verkoop hebt. Over de winst moet je namelijk belasting betalen en dat wordt daarmee dan lager.

Post en pakketjes

Laatst kwamen er twee mailtjes binnen van PostNL dat er 2 pakketjes onderweg waren. Zodra ze buiten Nederland zijn, is het vaak onmogelijk ze nog te traceren. Het ene pakketje bleef steken in Örebro. We hebben het rustig even afgewacht. Het andere pakketje is op een gegeven moment afgeleverd volgens de track/trace status maar waar……We weten dat ze deze vrijwel nooit aan de deur bezorgen en dat er niet altijd een melding komt waar het dan ligt. Hoe die melding binnenkomt weten we dan nog niet.
Voor het ene pakket krijgen we plots een mail binnen dat er een pakket is afgeleverd. De mail komt van PostNord, dus dat van hem ligt bij een depot van hen. Er zijn 2 depots in de buurt en we rijden naar de grootste. Daar hebben we meteen raak. Beide pakketjes liggen daar en gelukkig zijn ze goed geadresseerd. Alleen de persoon die op het pakket genoteerd is, kan het afhalen. Ook moet de naam op het pakket precies hetzelfde zijn als op het legitimatiebewijs.
Dus ik moet hier weer mijn meisjesnaam gaan gebruiken en een eerste doopnaam worden ineens een voornaam, want je roepnaam staat niet in je Nederlandse paspoort……
Pakketjes kwijtraken is hier dus goed mogelijk, als je niet weet waar ze deze hebben achtergelaten. Na een week sturen ze deze namelijk ook weer zonder pardon terug naar de afzender…